Energetyczna „kontrola lotów” – jak symulator treningowy wspiera szkolenia dyspozytorów sieci w ZIAD Bielsko-Biała

Praca dyspozytora sieci energetycznych wiąże się z zapewnieniem pełnego bezpieczeństwa publicznego dla wszystkich obywateli państwa wykorzystujących na co dzień energię elektryczną. Działania na urządzeniach elektrycznych, które są pod napięciem to także konieczność zapewnienia bezpieczeństwa sobie i współpracownikom. Zawód ten związany jest ze stresem wynikającym z odpowiedzialności i zadań, które realizują dyspozytorzy. To nie tylko eliminacja zagrożeń, ale całe mnóstwo obowiązków powiązanych z koordynacją prac na urządzeniach.

Piotr Serafin (PS): Każdy z nas jest beneficjentem pracy dyspozytorów, którzy są niezbędni do zapewnienia ciągłości dostawy energii elektrycznej i dbania o jej parametry. Na szkoleniach skupiamy się na przygotowaniu ich do różnych, często nieprzewidywalnych sytuacji – od awarii po koordynację działań w wyjątkowych okolicznościach. Dyspozytorzy muszą umieć reagować na różnorodne scenariusze, od prostych przerw w dostawie energii po skomplikowane awarie systemowe i sytuacje kryzysowe. Powinni wiedzieć, jak wykorzystać cały potencjał narzędzi, jaki posiadają na stanowisku pracy. I w tym celu niezastąpiony jest Symulator Treningowy, który wykorzystujemy w ramach współpracy z firmą PSI Polska.

PS: Symulator treningowy PSI to kluczowe narzędzie w doskonaleniu zawodowym dyspozytorów (przyszłych i obecnych). Szkolenia w ZIAD to nie tylko teoria, ale przede wszystkim praktyka – symulator pozwala wczuć się w specyfikę tego zawodu, która jest sztuką wymagającą precyzji i odpowiedzialności. Jest to narzędzie pozwalające na praktyczne wypracowanie kompetencji niezbędnych do efektywnego i bezpiecznego zarządzania siecią energetyczną, podobnie jak praca kontrolera ruchu lotniczego. Obie te role wymagają skupienia, dokładności i umiejętności szybkiego reagowania na zmieniające się warunki.

PS: Symulator umożliwia odtwarzanie różnych scenariuszy, nawet tych mało prawdopodobnych, ale możliwych do wystąpienia. Trenujemy różne rodzaje awarii, zakłóceń, a nawet współpracę ze służbami ratunkowymi w ekstremalnych sytuacjach. To pozwala dyspozytorom na zdobycie doświadczenia w zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi, gdzie kluczowe jest szybkie podejmowanie decyzji i koordynacja działań. Oczywiście zgodnie z literą instrukcji.

Symulator może działać na zapisanych scenariuszach testowych oraz wykorzystywać dane pochodzące z systemu rzeczywistego.

PS: Jak najbardziej – symulator pozwala na realistyczne odwzorowanie warunków pracy dyspozytora. Dzięki temu uczestnicy szkolenia są lepiej przygotowani do realnych zagrożeń i wyzwań, z którymi mogą się spotkać w swojej karierze. Narzędzie od PSI pozwala na praktyczne zastosowanie wiedzy teoretycznej, co jest niezwykle istotne w pracy dyspozytora, gdzie teoria musi być uzupełniona o umiejętność szybkiego reagowania i efektywnego rozwiązywania problemów.

Należy mieć świadomość, że przysposobienie pracownika do zaradności w sytuacjach krytycznych i podejmowania odpowiednich decyzji przekłada się na ogromną oszczędność pieniędzy i czasu. Wszystko przez wyeliminowanie możliwych strat wynikających z takich sytuacji awaryjnych.

PS: Przed wprowadzeniem tego konkretnego rozwiązania od poznańskiej spółki, szkolenia opierały się głównie na teorii i autorskim systemie treningowym ZIAD, a jeszcze wcześniej na symulatorach synoptycznych. Wprowadzenie oprogramowania od PSI Polska umożliwiło bardziej zaawansowane i interaktywne wykłady, które lepiej i wierniej odzwierciedlają rzeczywiste warunki pracy. Przez co możemy zapewnić bardziej kompleksowe i zaawansowane szkolenia. Ułatwia to dyspozytorom polskich sieci elektroenergetycznych po powrocie na stanowisko pracy uniknąć zaskoczenia, przy zetknięciu z zaawansowanymi systemami informatycznymi.

Szkolenia z wykorzystaniem Symulatora pozwalają na praktyczne wypracowanie kompetencji niezbędnych do efektywnego i bezpiecznego zarządzania siecią energetyczną.

PS: Najważniejsze funkcje systemu to przede wszystkim możliwość nauczania koordynacji prac łączeniowych, zarządzania awariami i zakłóceniami, a także rozwijanie umiejętności pracy zespołowej i komunikacji w trudnych sytuacjach. Symulator pozwala na przechodzenie wielu różnych skomplikowanych scenariuszy, które mogą wystąpić na co dzień w rzeczywistym środowisku pracy. Mogą to być zakłócenia, awarie np. symulacja doziemienia, zerwany przewód na linii wysokiego napięcia czy koordynacja prac na urządzeniach. To również doskonałe narzędzie do oceny umiejętności i gotowości kursantów do pracy w rzeczywistych warunkach.

PS: Uważam, że symulator jest przydatny nie tylko dla adeptów sztuki dyspozytorskiej. Program przygotowuje również doświadczony personel do obsługi i właściwego zachowania w sytuacjach krytycznych. W systemie istnieje m.in. możliwość symulacji pracy elektrowni systemowych, szczytowo-pompowych, FW, PV, dostępne są symulacje istniejących urządzeń zabezpieczających, funkcje modelujące temperaturę transformatora, zachowanie urządzeń Synchro Check, ARN, SCO oraz wiele innych. Oznacza to, że nawet dyspozytor z wieloletnim doświadczeniem znajdzie tutaj odpowiedni zakres do doskonalenia swoich umiejętności.
Szkolenia z wykorzystaniem Symulatora mogą być skierowane nie tylko do przedstawicieli branży energetycznej, lecz także dla kadry energetyki przemysłowej. Uczestnicy szkoleń są najczęściej zgłaszani przez pracodawców, ale nie ma problemu, jeżeli ktoś będzie chciał wziąć w nich udział indywidualnie.

PS: Współpraca rozpoczęła się kilka lat temu podczas targów energetycznych ENERGETAB. ZIAD poszukiwał nowoczesnego narzędzia do szkolenia dyspozytorów, a PSI idealnie wpasowało się w te potrzeby. Od tego czasu współpracujemy, rozwijając i doskonaląc proces szkoleniowy. Połączyły nas targi ENERGETAB oraz wspólna pasja do energetyki. Ośrodek Doskonalenia Zawodowego ZIAD Bielsko-Biała SA w roku 2024 świętuje 50 lat swojej działalności i był pierwszym takim Ośrodkiem dedykowanym dla energetyki w Polsce. W naszych progach przyjęliśmy już ponad 100 000 kursantów!

Symulator treningowy dyspozytorów został wyróżniony
Medalem Prezesa SEP podczas targów Energetab w 2022 roku

Praca dyspozytora energii elektrycznej, podobnie jak praca kontrolera ruchu lotniczego, wymaga zaawansowanego szkolenia i ciągłego doskonalenia umiejętności. Szkolenie pozwala nauczyć się, jak rozwiązywać problemy, które mogą wystąpić codziennie na miejscu pracy bez niebezpieczeństwa poniesienia szkód i bez zakłócania funkcjonowania systemu produkcyjnego działającego w trybie online (na sieci rzeczywistej). Symulator PSI jest kluczowym narzędziem w tym procesie ułatwiającym przygotowanie do roli dyspozytora.